Porozmawiamy o trendzie, jego tendencjach, podzielę się doświadczeniem i opowiem o głównych błędach początkujących traderów. Mam nadzieję, że po przeczytaniu będzie lepiej rozumieć takie pojęcia, jak “trend”, jak pracować z nim i czym są punkty wejścia na rynek oraz wyjścia z niego.
Na etapie doskonalenia się czytałem różne książki nt. analizy technicznej wykresów cen i wśród nich (a przeczytałem niemało) znalazłem jedynie kilka, w których autorzy zapomnieli wspomnieć o handlu zgodnie z trendem. “Podążaj za tendencją”, “Trend to twój przyjaciel”, “Jeśli cena rośnie – kupuj, jeśli spada – sprzedawaj”, – to najbardziej popularne rady autorów tych książek. Jednak próbując najpierw stosować te zalecenia, wciąż się rozczarowałem (mrugnijcie dwa razy, jeśli coś Wam to mówi): jak tylko wchodziłem według trendu, w tym samym momencie wybijało mnie według stop-loss. Ale jak tylko mnie wybijało według stop-loss, trend w tej samej chwili odnawiam się w tą stronę, gdzie i zakładałem.
Co się okazuje? Czyżby wszystkie te bestsellery na temat tradingu i inwestowania były zupełnie nieprzydatne w procesie uczenia się tradingu na Forex? Kolejny mój wniosek był właśnie taki, jednak wszystko okazało się zupełnie inne i problem był nieco głębiej.
Artykuł obejmuje następujące tematy:
Trend i flat
Często się mówi, że flat to zabójca depozytów traderów trendowych. I tak naprawdę właśnie tak jest. Jeśli Wasz system handlowy pokazuje znakomite rezultaty w stanie trendowym rynku, to przy ruchu bocznym tych efektów może nie być.
Doświadczeni traderzy wiedzą, że po ruchu bocznym cena bardzo często "wystrzela". Przedłużający się flat jest sygnałem do mającej nastąpić długotrwałej tendencji, chociaż i ta zasada nie zawsze sprawdza się na 100%.
Okres pozycji neutralnej charakteryzuje się zbyt dużo niejasnością, w której trudno znaleźć jakiekolwiek prawdopodobieństwo. Dopóki cena porusza się w wąskim zakresie bez ukierunkowanego ruchu, dużym problemem jest dokonanie mniej więcej dobrej jakości prognozy na przyszłość.
Ja określam dla siebie pozycję neutralną właśnie jako trend boczny. Pomaga to zrozumieć modele odwrócone na Forex. Bardzo często zmiana tendencji może odbywać się nie tylko z trendu spadkowego na wzrostowy, ale również na boczny. Właśnie o tym często zapominają inni traderzy i tracą pieniądze. Flat na Forex to czas, kiedy siły byków i niedźwiedzi są mniej więcej równe i nie wystarcza ich w celu utworzenia wzrostowego lub spadkowego trendu, dlatego cena nie ma wyraźnej tendencji i waha się w określonym zakresie cenowym.
Flat – pułapka na niedoświadczonych traderów.
1. Początek drogi i podstawowy błąd tradera
W tym artykule mowa będzie o takim typowym błędzie tradera Forex, jak "opinia o rynku".
Kiedy początkujące trader Forex czyta o tym, że "prawdopodobieństwo kontynuacji trendu jest większe, niż prawdopodobieństwo jego zmiany", z powodu braku doświadczenia ma on zbyt uproszczone wyobrażenie o tym, co się dzieje. Zaczyna on myśleć, że "jeśli trend idzie do góry, to znaczy, że cena będzie dalej iść do góry", a "jeśli trend podąża w dół, to znaczy, że cena będzie dalej iść w dół". Słowo "prawdopodobieństwo" początkowo nie ma dużego znaczenia, a następnie po prostu jest wyrzucane przez rozum z powodu braku przydatności.
Dlaczego?
Dlatego że początkowo my wszyscy szukamy nie tego, co trzeba. Szukamy ostatecznej odpowiedzi, prawdy lub, jak przyjęto to nazywać, "Graala" na rynku Forex, który da nam odpowiedź na pytanie "Co cena będzie robić dalej?". Czujemy, że jeszcze nie do końca znamy temat i dlatego szukamy większej jasności. Typowa myśl po serii deficytowych transakcji: "Jeśli zachodzę w stronę trendu, a mnie wybija według stopu, oznacza to, że ja ten trend nieprawidłowo określam". Brzmi znajomo? Oczywiście. I w tej samej chwili, w sposób nieunikniony, dokonuje się dwóch błędów: "Nie mogę zarobić, dlatego że nie rozumiem, gdzie pójdzie cena" i, na skutek tego, "Oznacza to, że trzeba nauczyć się rozumieć, dokąd ona pójdzie".
Z początku my wszyscy szukamy nie tego, co trzeba. Szukamy ostatecznej odpowiedzi, prawdy lub, jak przyjęto to nazywać, "Graala" na rynku Forex, który da nam odpowiedź na pytanie "Co cena będzie robić dalej?".
2. Czego w rzeczywistości chce trader?
Ktoś podąża drogą tworzenia strategii wskaźnikowej (jaki ja swego czas) i próbuje dopasować parametry wskaźników tak, żeby na historii one "przewidywały" zachowanie cen. I kiedy mi się to udało, handel stał się bardziej komfortowy. Jednak komfort trwał do pierwszej serii transakcji deficytowych. Ktoś może interesować się analityką rynku Forex lub nawet zechce przejść kurs tradingowy na rynku walutowym u różnych traderów w nadziei nauczenia się określania, dokąd pójdzie cena. Nic z wyżej wymienionego, niestety, nie może dać tego, czego szuka początkujący trader na początku drogi – ani jedynego prawidłowego podejścia do analizy, ani magicznego rysunku cenowego, po którym cena na pewno pójdzie w wymaganym kierunku, ani idealnej i bezbłędnej strategii handlowej ze 100% prawdopodobieństwem transakcji zyskownych i 9999% dochodowości w ciągu dnia. Po prostu dlatego, że jest to niemożliwe.
A teraz kilka konkretów. Aby przewidzieć ruch ceny, należy poznać mniej więcej wszystkie decyzje handlowe wszystkich uczestników rynku na najbliższą przyszłość. I to bez uwzględnienia różnego rodzaju nieprzewidzianych wydarzeń, typu huragan, trzęsienie ziemi czy nieoczekiwana decyzja polityczna w jakimś kraju (na przykład Brexit miał miejsce nie tak dawno), które mogą w mgnieniu oka zmienić zamiary "niedawno ankietowanych" traderów. Ale rynek Forex jest zbyt duży, uczestników jest zbyt dużo, a różne nieoczekiwane decyzje polityczne czy klęski żywiołowe są po prostu nieprzewidywalne.
Aby przewidzieć ruch ceny, należy poznać mniej więcej wszystkie decyzje handlowe wszystkich uczestników rynku na najbliższą przyszłość.
Pytam zatem, w jaki sposób wskaźniki, wykres cenowy, prognozy analityczne czy coś tam jeszcze może dać traderowi możliwość dowiedzieć się, gdzie pójdzie cena? Na podstawie czego można zakładać, że przy pomocy wskaźników, wykresu ceny czy prognoz można poznać zamiary wszystkich traderów w najbliższej chwili (i nie zapominamy o huraganach oraz trzęsieniach ziemi)? Co stanie na przeszkodzie uczestnikom rynku uznać cenę GBP/USD 1.50000 za zbyt wysoką dla waluty Wielkiej Brytanii, która postanowiła wyjść wystąpić z UE w czerwcu 2016 roku? Trend wzrostowy?
Dany artykuł zawiera więcej pytań niż odpowiedzi. I im szybciej trader zada je sobie, tym bardziej może on skrócić swoją drogę rozwoju jako zawodowca na rynku walutowym.
3. Tożsamość formacji czyli "Dlaczego cenę poszła nie tam?"
Zatem czego trzeba szukać i jak w ogóle zarobić na Forex? Byłem niezwykle wkurzony, kiedy słyszałem od innych traderów, że "nikt nie wie, dokąd pójdzie cena", co więcej "aby zarobić, nie trzeba wiedzieć, gdzie ona pójdzie". Wydawało mi się, że oni po prostu sobie żartują i nie chcą wyjawiać mi swoich sekretów :) Ale z czasem zrozumiałem
Najważniejsza wiedza, którą musi nabyć jak najszybciej trader nowicjusz – w każdej chwili cena może pójść dokądkolwiek: każdy trend może się zmienić w jednej sekundzie, każdy silny poziom wsparcia/oporu może zostać przebity, wszelkie warunki rynkowe mogą zmienić się w mgnieniu oka. Ale to nie oznacza, że trzeba wejść w transakcję i bać się, że zaraz wszystko się zmieni i Was z pewnością wybije. Po prostu powinniśmy przyjąć, że pewności co do kierunku ruchu cenowego nie ma i być nie może. Identyczny rysunek cenowy może dziś dać ruch wzrostowy, a jutro – spadkowy.
Tylko w pierwszym przypadku jest to "wow, głowa i ramiona, jestem super traderem", a w drugim "cholera, głowa i ramiona... na pewno coś źle określiłem". I nasz mózg odmawia przyjęcia tego, że formacja jest identyczna i że różny kierunek ceny po niej to normalne.
Po prostu powinniśmy przyjąć, że pewności co do kierunku ruchu cenowego nie ma i być nie może. Identyczny rysunek cenowy może dziś dać ruch wzrostowy, a jutro – spadkowy.
Jeśli rozumiemy, że dokładności co do kierunku ruchu cenowego nie ma i być nie może, to kolejny ważny wniosek sam się nasuwa. Nie ma jednego prawidłowego, prawdziwego podejścia, "ostatecznej strategii handlowej","idealnej metody", dlatego że w rynkowych warunkach niejasności każdy z nich z definicji będzie dawać transakcje deficytowe (i to też jest normalnie, tak powinno być).
4. Punkt wejścia vs. Punkt wyjścia
Jest jeszcze jedna fraza, która nie dawała mi spokoju. A brzmi ona tak: "Nie jest ważny punkt wejścia, ważny jest punkt wyjścia". Co?? Co za bzdura!
Dlatego że w wyobraźni pojawia się od razu sytuacja, kiedy trader kupuje w dowolnym miejscu (nie rozumiejąc po co i dlaczego) i czeka aż jego pozycja zamienia się w zysk (jeśli się zamienia). Co to ma wspólnego z handlem dochodowym? Nic, oczywiście. Przecież to zdanie nie jest o tym.
“Nieważność” punktu wejścia i ważność punktu wyjścia rozumiane jest jako to, że czytając ten artykuł, i ja, i Wy możemy wejść w przeciwne transakcje po jednej i tej samej cenie i wszyscy możemy otrzymać zysk. Jak? Możemy po prostu handlować na różnych interwałach czasowych:
“Nieważność” punktu wejścia i ważność punktu wyjścia rozumiane jest jako to, że czytając ten artykuł, i ja, i Wy możemy wejść w przeciwne transakcje po jednej i tej samej cenie i wszyscy możemy otrzymać zysk, gdyż handlujemy na różnych interwałach czasowych.
Przy pomocy zielonego prostokąta zaznaczono miejsce, gdzie zawarliśmy transakcję: na przykład Wy kupiliście, a ja sprzedałem. Wy kupiliście, dlatego że wyszliście od strony popytu, skąd cena wcześniej wzrosła. I jeżeli cena pójdzie poniżej tej strefy, to znaczy że strefa jest już nieaktywna i Wasz scenariusz się nie sprawdził. Dlatego Stop Loss ułożył się akurat pod tą strefą (dolna czerwona linia). Wasz cel to strefa przeciwna (zaznaczono niebieską linią na górze) i widzimy, że Wasza pozycja zamknęła się z zyskiem, a stosunek do transakcji wyniósł około 3/1. Gratuluję!
Ja sprzedałem, ponieważ zobaczyłem fałszywe przebicie poziomu: cena próbowała pójść powyżej niego, ale jej się nie udało. Obawiając się, że cofnięcia do góry może nie być, sprzedałem przy pomocy zlecenia rynkowego (akurat Wa). Przy czym ja rozumiem, że "coś" popchnęło cenę z powrotem pod poziom i mój stop będzie akurat za tym miejscem, skąd cena zawróciła w dół (czerwona linia na górze). Jeżeli cena pójdzie wyżej, będę rozumieć, że warunki rynkowe się zmieniły. Przy czym mój cel zysku znajduje się obok źródła globalnego ruchu wzrostowego (dolna niebieska linia) – właśnie stamtąd cenę pchnięto do góry i właśnie tam może znowu pojawić się zwiększony popyt. Jak widzimy moja pozycja również została zamknięta z zyskiem i stosunek również wyniósł około 3/1.
Zatem kto z nas w tym przypadku ma rację w chwili zawarcia transakcji? =) Cena poszła do góry czy jednak w dół?
Uogólniając moje przesłanie, to chęć dowiedzieć się, dokąd pójdzie cena, zaprowadzi nas w ślepy zaułek – nigdy nie będziecie mieli na tyle wystarczająco informacji z wyżej opisanych powodów. Musicie wiedzieć tylko jedno: na ile do przyjęcia są bieżące warunki dla transakcji, jeśli chodzi o ryzyko i potencjał zgodnie z Waszym rozumieniem rynku, którego, niestety, trzeba będzie nabywać z samodzielnie.
Jak określić flat lub trend
W swojej praktyce handlowej stosuję trz metody określania stanu rynku: wskaźnikowy, graficzny i sesyjny. Rozpatrzymy je szczegółowo.
Metoda wskaźnikowa określania stanu rynku
Nazwa mówi sama za siebie. W celu określenia pozycji neutralnej i trendu można zastosować różne wskaźniki zakresów, których jest bardzo wiele: ADX, Pulse flat, Parabolic SAR, Bollinger Bands, Trend Filter, Xaser FV i inne.
Wskaźniki zakresów również dobrze potwierdzają obecność pozycji neutralnej. Na ogół w takim okresie pokazują one wartości niższe, niż pozostałym czasie. Tym niemniej jeżeli korytarz handlowy posiada szeroki zakres, to trzeba będzie zastosować inne narzędzie w celu określenia koniunktury rynku.
Przykład
Rysunek przedstawia dzienny wykres pary walutowej EUR/USD z naniesionym wskaźnikiem iVAR czyli "wskaźnik wariantów", wygląda jak linia łamana w oknie pod wykresem. Dana linia chodzi wokół swojego poziomu 0.5, który ustawiony jest domyślnie w ustawieniach.
Wskaźnik został zbudowany na teorii o finansowych szeregach czasowych, które z kolei są przedstawicielami fraktalnych funkcji czasowych.
Zastosowanie wskaźnika w handlu:
Jeśli wskaźnik jest mniejszy od 0.5, wskazuje to na trend. Bardzo niska wartość świadczy o osłabieniu trendu lub o potencjalnym początku korekty;
Kiedy wskaźnik jest wyższy od 0.5, wskazuje to na flat. Bardzo wysoka wartość świadczy o możliwym tworzeniu się trendu;
Znajdowanie się wskaźnika w okolicach 0.5 wskazuje na niejasność, zalecane jest powstrzymanie się przed handlem.
Wskaźnik iVAR zaleca się stosować jako narzędzie pomocnicze lub potwierdzające do sygnałów innych wskaźników, wskazuje on tylko na tworzenie się trendu, a nie określa jego kierunku.
Ważne!!!
Przy pracy ze wskaźnikami w celu określenia stanu rynku warto zapamiętać następujące zasady:
Różne instrumenty mają swoje mocne i słabe strony, w zależności od stanu rynku i zmienności. Dlatego wszystkie stosowane przez Was wskaźniki powinny zostać dobrze zbadane i przetestowane na historii.
Rozpatrujecie Wasze wskaźniki tylko jako narzędzia wspomagające podczas dokonywania analizy rynków finansowych.
Uważnie odnoście się do "autorskich" wskaźników. Szczególnie do tych, które mają nieznany kod wyjściowy lub nie do końca zrozumiały algorytm działania.
Metoda graficzna określania trendu i flat
Efektywną metodą określania pozycji neutralnej jest znalezienie jej górnej i dolnej granicy oraz umieszczenie na nich poziomów wsparcia i oporu. Wsparcie i opór to kluczowe poziomy cen, na których może pojawić się dysproporcja między zakupami a sprzedażami, co zatrzyma lub odwróci ruch cenowy. Po tym, jak cena przebije którąś z granic flat, rozpocznijcie poszukiwanie możliwości do handlu.
Możliwością alternatywną będzie handel od granic kanału.Warto podkreślić, że odległość od górnej do dolnej granicy powinna być wystarczająco duża.
Przykład
Na rysunku przedstawiono pięciominutowy wykres pary walutowej EUR/USD.
W obszarze 1 cena znajduje się w pozycji neutralnej
Górna granica flat
Dolna granica flat
Cena przebija pozycję neutralną stronę wzrostu
Cena znajduje się w trendzie
Kwestia związana z wybranymi przez Was interwałami czasowymi.
Chodzi o to, że zakres kanału cenowego może wynosić zarówno 10 punktów, jak i ponad 100 punktów w zależności od wybranego okresu. Powinniście dobrze rozumieć, że obecność pozycji neutralnej na dziennym lub godzinnym interwale czasowym nie oznacza, na przykład, że na 5 minutowym wykresie nie może być wyraźnej wzrostowej lub spotkało i tendencji.
Ważne!!!
Czasami w określeniu stanu rynku pomaga forma świec. Jeśli ciało świec jest niezwykle krótkie i ma długie cienie, świadczy to o tym, że ani sprzedający, ani kupujący nie mogą uzyskać niezbędnej dla nich przewagi na rynku.
Czasowy lub sesyjny sposób określania pozycji neutralnej
Dany sposób jest szczególnie korzystne dla traderów intraday handel na wtorek trwa 24 godziny na dobę, ale w rzeczywistości dzień handlowy składa się z kilku sesji handlowych.
Idea metody polega na tym, że rozpatruje się każdą sesję handlową oddzielnie. I stosuje się znaną zasadę – po pewnej konsolidacji ceny często mają miejsca silne ruchy w tę lub drugą stronę.
Jeśli jedna sesja handlowa była flatowa, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że następna po niej może być trendowa i odwrotnie.
Przykład
Rysunek przedstawia główne sesje handlowe i prezentuje pięciominutowy w krew pary walutowej EUR/USD.
W obszarze 1, który odpowiada azjatyckiej sesji handlowej, widać ruch ceny w niewielkim korytarzu (z rzędu 30 punktów). Wraz z otwarciem Londynu (obszar 2) rozpoczyna się silny skierowany ruch aktywu.
Ważne!!!
Koniecznie weźcie pod uwagę pojawienie się ważnych wiadomości gospodarczych. Właśnie one mogą stać się ze sterownikiem silnego ruchu.
Różne instrumenty handlowe są najbardziej aktywne w określone sesję handlowe. Na przykład zmienność podstawowych par walutowych znacznie rośnie po otwarciu rynku w Londynie i Ameryce.
Zapamiętaj
Wskaźniki, które będziecie stosować w celu określenia stanu rynku, powinny zostać przez Was dokładnie zbadane i są jedynie narzędziem pomocniczym.
W przypadku graficznego określania pozycji neutralnej nie zapominajcie spojrzeć na starsze interwały czasowe: na różnych interwałach stan rynku może się różnić.
Koniecznie weźcie pod uwagę ważną statystykę makroekonomiczną oraz wiadomości gospodarcze. One mogą nadać kierunek tendencji.
Starajcie się nie handlować w pozycji neutralnej. Może być to bardzo ryzykowne.
Szczegółowo o tym w jaki sposób określać punkt odwrócenia trendu oraz jakie narzędzia można w tym celu wykorzystać, radzę poczytać w в tym artykule. A jak odróżnić trend od korekty, szczegółowo opisałem w tym materiale.
P.S. Podobał się mój artykuł? Udostępnij go w sieciach społecznościowych, najlepszy sposób na podziękowanie:)
Treść tego artykułu stanowi wyłącznie prywatną opinię autora i może nie pokrywać się z oficjalnym stanowiskiem LiteForex. Materiały publikowane na tej stronie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie mogą być traktowane jako porada inwestycyjna ani konsultacja w rozumieniu dyrektywy 2014/65/UE.
Zgodnie z przepisami prawa autorskiego artykuł ten jest chronionym obiektem własności intelektualnej, co obejmuje zakaz kopiowania i rozpowszechniania bez zgody.
