Punkty zwrotu Camarilla (Camarilla Pivot Points): strategie handlowe

2025.08.22 2025.08.22 Punkty zwrotu Camarilla (Camarilla Pivot Points): strategie handlowe

Oleg Tkachenkohttps://www.liteforex.pl/blog/authors/oleg-tkachenko/

Wskaźnik Camarilla Pivot Points to potężne narzędzie do handlu intraday, opracowane przez tradera Nicka Scotta w 1989 roku na bazie idei z lat 30. XX wieku dotyczących powrotu ceny do poziomu zamknięcia z poprzedniego dnia. Jako praktykujący trader często wykorzystuję te punkty odwrócenia do identyfikacji silnych poziomów wsparcia i oporu, w których trend może się odwrócić lub wzmocnić, łącząc je przy tym z formacjami Price Action w celu precyzyjnych wejść.

Dowiesz się, jak obliczać Camarilla Pivot, interpretować sygnały na wybicie lub odbicie oraz opanujesz skuteczne strategie handlu – od pracy w zakresie po łapanie silnych trendów. Nauczysz się ustawiać stop-lossy i Take Profity w MT4, łączyć wskaźnik z oscylatorami oraz testować go na rzeczywistych aktywach w celu zwiększenia zysków.

Kwestie kluczowe

• Wskaźnik Camarilla Pivot Points, stworzony przez Nicka Scotta w 1989 roku, prognozuje intradayowe odwrócenia ceny, wykorzystując ceny High, Low i Close poprzedniej świecy.
• Poziomy R1/S1 wskazują na pozycję neutralną, natomiast R3/S3 i R4/S4 to kluczowe strefy odwrócenia lub wybicia do handlu zgodnie z trendem.
• Stosowany jest do wyszukiwania punktów wejścia i wyjścia, ustawiania Stop Loss i Take Profit, wzmacniając sygnały oscylatorów (RSI, MACD) lub średnich kroczących.
• Optymalny na interwałach M30–H1; na M5–M15 przeszkadza szum cenowy, a na długich interwałach (H4+) poziomy są często przebijane.
• Uniwersalny dla walut, akcji i kryptowalut, lecz wymaga dostosowania do zmienności aktywa oraz przetestowania na rachunku demo.
• Wybicie poziomów R4/S4 potwierdza silny trend, ruch w zakresie R1–S1 oznacza pozycję neutralną, a R3–S3 – handel wewnątrz korytarza.
• Obliczenia matematyczne minimalizują subiektywność, jednak wskaźnik nie uwzględnia wiadomości ani wolumenu, dlatego wymaga łączenia z innymi narzędziami.

Czym jest strategia Camarilla Pivot Point?

W analizie graficznej istnieją dwie główne grupy narzędzi:

• Formacje Price Action. Formacje świecowe, które mogą wskazywać na rozpoczęcie nowego trendu, kontynuację dotychczasowego lub na odwrócenie ceny.
• Poziomy. Poziomy oporu, wsparcia, linie trendu, poziomy Pivot.

Pivot Point to poziomy, na których może nastąpić odwrócenie ceny. Nazywa się je także poziomami zwrotnymi Pivot. Mogą one pełnić funkcję ukrytych poziomów wsparcia i oporu. Stanowią punkt odniesienia, który pomaga ocenić przebyty przez trend dystans, jego siłę i potencjalne poziomy zwrotu. Algorytm obliczania tych poziomów opiera się wyłącznie na matematyce – bazuje na cenach świecy zamknięcia z poprzedniego dnia i wykorzystuje współczynniki korekcyjne.

Najpierw wyznacza się centralny poziom. Następnie, w równej odległości od niego, ustala się poziomy oporu i wsparcia R1 i S1. W jeszcze większym oddaleniu znajdują się poziomy R2 i S2. Dalej wyznacza się poziom R3 powyżej R2, a poniżej S2 – poziom S3 itd. W kalkulatorach do obliczania poziomów Pivot i we wskaźnikach zazwyczaj wylicza się trzy lub cztery odpowiednie poziomy. Przy ręcznym obliczaniu nie ma ograniczeń co do ich liczby.

Rodzaje punktów Pivot: klasyczne, Fibonacciego (Fibonacci), Woodie, DeMark, Camarilla. Różnią się one formułami obliczeń poziomów.

Jak wykorzystać punkty Pivot Camarilla:

• Do wyznaczania potencjalnych punktów zwrotnych.
• Do wyszukiwania miejsc otwarcia lub zamknięcia transakcji.
• Do ustawiania zleceń oczekujących.
• Do określania stref byczych lub niedźwiedzich w ujęciu intraday.
• Do identyfikowania nowego trendu.
• Do oceny głębokości możliwych korekt.

Punkty Pivot Camarilla najczęściej wykorzystywane są jako narzędzie pomocnicze, które potwierdza sygnały z innych wskaźników. Dzięki temu wyklucza się subiektywne błędy przy wyznaczaniu poziomów, co zwiększa prawdopodobieństwo zawarcia zyskownej transakcji.

Podstawowe zasady handlu według strategii Camarilla Pivot Point

Pomysł handlu walutami, akcjami, kryptowalutami i innymi aktywami według punktów Pivot Camarilla opiera się na zasadzie powrotu ceny do swojej średniej wartości w danym okresie. Im dalej cena w danym momencie oddala się od tej wartości średniej, tym większe prawdopodobieństwo odwrócenia. W punktach Pivot za wartość średnią uznaje się cenę zamknięcia poprzedniej świecy – czyli poziom równowagi pomiędzy cenami High i Low.

Podstawowe zasady handlu według punktów Pivot Camarilla:

• Poziomy R1/S1 uznaje się za słabe. Jeśli cena porusza się między nimi i nie może ich przebić, oznacza to, że na rynku panuje konsolidacja.
• Poziomy R2/S2 są silniejsze. Wykorzystuje się je do ustawiania poziomów Take Profit, jeśli poziomy R1/S1 zostały przebite.
• R3/S3 to silne poziomy odniesienia, na których występuje wysokie prawdopodobieństwo odwrócenia. W przypadku odbicia od R3 rozważa się sprzedaż, a przy odbiciu od S3 – zakup.
• R4/S4 to najsilniejsze poziomy odniesienia. Strefa między R3-R4 lub S3-S4 to obszar najbardziej prawdopodobnego odwrócenia trendu. Jeżeli cena przebije poziom R4 lub S4, rozważa się otwarcie pozycji odpowiednio na zakup lub sprzedaż.
• Handel prowadzony jest wewnątrz dnia na interwałach czasowych M30–H1. Na krótszych interwałach M5–M15 występuje szum cenowy i silny wpływ market makerów, przez co ruchy trendowe są niestabilne. Na wyższych interwałach trend może być długotrwały i przebijać poziomy Pivot.
• Ważne jest potwierdzenie przez poziomy oporu i wsparcia wyznaczane na podstawie ekstremów cenowych albo formacje odwrócenia trendu. Jeżeli poziomy Pivot Camarilla pokrywają się z sygnałami innych wskaźników, zwiększa to prawdopodobieństwo odwrócenia ceny.
• Jeżeli sesja handlowa otwiera się powyżej R1, warto rozważyć otwarcie długiej pozycji, a poniżej S1 – krótkiej. Jeżeli cena później nie przebija R2 (lub S2), prawdopodobne jest dalsze poruszanie się ceny w kanale R2–S2.
• Jeśli za maksimum i minimum z poprzedniej sesji handlowej przyjąć poziomy wsparcia i oporu, to przebicie jednego z tych poziomów będzie sygnałem do otwarcia pozycji zgodnie z kierunkiem trendu.

Wskaźnik należy dostosować indywidualnie do każdego instrumentu i każdego interwału czasowego. Znaczenie ma przeciętna zmienność śróddzienna, zmienność w różnych sesjach handlowych, reakcja ceny na dane makroekonomiczne itd.

Wskaźnik Camarilla Pivot MT4

W przeglądarkowej platformie LiteForex narzędzie to jest już zintegrowane jako element podstawowy. Na wykresie należy wybrać: „Wskaźniki/Wbudowane” → Pivot Points Standard.

Następnie w ustawieniach wskaźnika należy wybrać typ wyświetlania – Camarilla. W zapisie mogą występować drobne różnice – wynikające z tłumaczenia.

W ustawieniach można również wybrać interwał czasowy oraz liczbę świec wstecz. Minimalny interwał to 1 dzień, a minimalna liczba świec – 2. Oznacza to, że na wykresie zostaną wyświetlone poziomy Pivot Camarilla obliczone na podstawie dwóch ostatnich świec dziennych. Na wykresie H4 każdy okres obejmuje 6 świec (6 × 4 = 24), a na wykresie H1 – 24 świece.

Twórcy platformy MetaTrader 4 nie uwzględnili tego wskaźnika jako domyślnego. Dlatego są dwie możliwości:

Wariant 1. Wyznaczenie Camarilla Pivot Points za pomocą kalkulatora

Wprowadź dane dotyczące czterech cen z ostatniej zamkniętej świecy i uzyskaj obliczone poziomy w różnych systemach. Wprowadź je ręcznie jako linie poziome na wykresie na MT4.

Główna wada – po każdej zamkniętej świecy trzeba samodzielnie przeliczać i nanosić poziomy na nowo. Zalety – niektórzy lepiej przyswajają dane liczbowe niż graficzne. Dodatkowo w kalkulatorze można zobaczyć poziomy obliczone według różnych metod Pivot jednocześnie. Również na wykresie można dodać kilka wskaźników i w ustawieniach ustawić różne typy obliczeń. Jednak ponad 20 poziomych linii wygląda na wykresie dość chaotycznie.

Wariant 2. Pobranie i instalacja wskaźnika Pivot Point w MT4

Darmową wersję wskaźnika do MT4 można łatwo znaleźć w internecie. Dla MT5, QUIK lub cTrader należy szukać wersji napisanych przez traderów w językach właściwych dla tych platform, czyli MQL5 dla MT5 i C# dla cTrader.

Algorytm dodawania do wykresu:

• W MT4 w górnym menu wybierz „Plik → Otwórz katalog danych”.
• W nowym oknie przejdź do folderu „MQL4/Indicators” i wklej tam pobrany plik wskaźnika.
• Uruchom ponownie terminal. Wskaźnik pojawi się w kategorii „Użytkownika” (Wstaw → Wskaźniki).

Tak wygląda on na wykresie. W ustawieniach wybiera się typ obliczeń (w tym przypadku Camarilla), głębokość poziomów Pivot od 1 do 4, zakres obliczeń oraz okres. Na screenie ustawiono zakres dzienny z okresem 10. To oznacza, że na wykresie widoczne są poziomy obliczone z ostatnich dziesięciu świec dziennych. Ale na screenie użyto interwału H1, więc każdy zestaw poziomów obliczono dla 24 świec godzinnych. Jest to wygodne, ponieważ wskaźnik pokazuje poziomy dla każdego zakresu czasowego. Widać, które poziomy zadziałały, które nie, i która świeca godzinowa przebiła dany poziom.

Jak obliczyć Camarilla Pivot Point

Opis wskaźnika. W obliczeniach punktów zwrotnych Camarilla uwzględnia się trzy rodzaje cen: High, Low i Close. W przeciwieństwie do innych metod obliczeń, w tym przypadku nie trzeba wyznaczać poziomu centralnego – obliczane są wyłącznie poziomy oporu i wsparcia, po cztery w każdą stronę.

R4 = (H - L) × 1.1 / 2 + С

R3 = (H - L) × 1.1 / 4 + С

R2 = (H - L) × 1.1 / 6 + С

R1 = (H - L) × 1.1 / 12 + С

S1 = С - (H - L) × 1.1 / 12

S2 = С - (H - L) × 1.1 / 6

S3 = С - (H - L) × 1.1 / 4

S4 = С - (H - L) × 1.1 / 2

Gdzie:

• H – maksymalna cena poprzedniej świecy,
• L – minimalna cena poprzedniej świecy,
• C – cena zamknięcia poprzedniej świecy.
• R – poziomy oporu, S – poziomy wsparcia.

W niektórych źródłach można spotkać inne warianty obliczeń, różniące się współczynnikiem.

Jak handlować wedługCamarilla Pivot Point

Możliwości handlu z wykorzystaniem Camarilla Pivot Point:

1. Strategia handlu w strefach największego prawdopodobieństwa odwrócenia ceny Z dużym prawdopodobieństwem cena przebije pierwsze, bliższe poziomy R1–R2 / S1–S2. Jednak im dalej cena odsuwa się od poziomu centralnego, tym większe jest prawdopodobieństwo odwrócenia.

   Strefa między poziomami oporu R3 i R4 traktowana jest jako obszar najbardziej prawdopodobnego odwrócenia ceny, gdzie należy szukać okazji do otwarcia krótkiej pozycji. Strefa między poziomami wsparcia S3 i S4 to z kolei obszar do otwarcia długiej pozycji.

   Wykres oparty na interwale M30 z ustawieniami punktów Pivot dla D1. W pierwszym przypadku cena natrafiła na opór R3 i nie zdołała go przebić. W drugim przypadku cena odbiła się od poziomu wsparcia S4.

2. Strategia handlu na przebiciu granicy pozycji neutralnej. Wybicie poza granice ruchu bocznego może oznaczać początek nowego trendu. Aby uniknąć otwarcia pozycji przy fałszywym wybiciu, do wejścia na rynek stosuje się zlecenie oczekujące, ustawiane nieco powyżej pierwszego poziomu oporu lub poniżej pierwszego poziomu wsparcia.

   Przykład ustawienia zleceń oczekujących.

   Cena porusza się w konsolidacji. W pewnym momencie dochodzi do wybicia w dół. Tuż poniżej poziomu S1 ustawiamy zlecenie Sell Stop. Logika jest następująca: jeśli wybicie jest fałszywe, cena nie zdoła przebić nawet pierwszego poziomu wsparcia S1. Jeśli poziom zostaje przebity, może to świadczyć o początku trendu spadkowego – otwieramy krótką pozycję z Take Profit przed poziomem S3 i stop-loss za poziomem R1.

3. Handel w silnym trendzie. Jeśli cena przebija najdalsze poziomy, możemy mówić o silnym trendzie. Pozycję otwiera się po przebiciu w kierunku trendu.

   Poziomy zostały wyznaczone na podstawie dwóch ostatnich świec dziennych – ostatniej zamkniętej i wcześniejszej. Pierwsza świeca z ostatniego okresu (przy interwale H4) przebiła bieżący i poprzedni poziom S4. Następnie kontynuowany był trend spadkowy.

4. Handel wewnątrz kanału. Jeśli cena kilkukrotnie nie może przebić oporu R1–R2 ani wsparcia S1–S2, mamy do czynienia z konsolidacją. Można to wykorzystać do handlu wewnątrz kanału, albo czekać na przebicie granic i rozpoczęcie ruchu trendowego.
5. Ustawianie poziomów stop-loss i Take Profit. Poziomy Pivot często są postrzegane psychologicznie jako punkty potencjalnego odwrócenia trendu. Trader widzi poziom i myśli: „Poprzednim razem tu nastąpiło odbicie, więc tu ustawię Take Profit”. Aby uniknąć nagromadzenia zleceń, Take Profit ustawia się nieco przed kluczowym poziomem, a Stop Loss – za nim.

Alternatywna metoda ustawiania zleceń stop-loss i Take Profit:

1. Stop Loss :
   • dla długich pozycji od S3 umieszcza się nieco poniżej poziomu S4;
   • dla krótkich pozycji od R3 umieszcza się nieco powyżej poziomu R4.
2. Take Profit:
   • dla długich pozycji – na poziomie R3 lub R4;
   • dla krótkich pozycji – na poziomie S3 lub S4.

Zamiast klasycznego stop-loss można użyć Trailing Stop. Po osiągnięciu jednego z poziomów transakcję można przenieść w próg rentowności i uruchamiając trailing.

Za pomocą punktów Pivot można również określać poziom zmienności i identyfikować momenty jej anomalii. Na przykład: jeśli cena stabilnie porusza się między poziomami R3 a S3, oznacza to umiarkowaną zmienność. Przebicie poziomu R4 lub S4 sygnalizuje gwałtowny wzrost zmienności. Taką sytuację można wykorzystać do otwarcia krótkoterminowej transakcji zgodnej z trendem lub do opuszczenia rynku – ponieważ anomalia zmienności wiąże się ze zwiększonym ryzykiem.

Strategie handlu przy zastosowaniu Camarilla Pivot Point

Ogólna idea strategii opartych na zachowaniu ceny:

• Ruch ceny pomiędzy poziomami R1–S1 oznacza konsolidację (flat). W takim przypadku lepiej nie handlować – zyski mogą zostać zjedzone przez spread.
• Ruch ceny między R3–S3 – to handel wewnątrz zakresu.
• Przebicie poziomów R4 lub S4 – sygnał do handlu zgodnie z trendem.
• Strefa między R3–R4 lub S3–S4 to strefa odwrócenia trendu. W tym obszarze transakcje warto otwierać tylko wtedy, gdy cena zawraca w kierunku linii centralnej.

Strategia handlu z trendem z wykorzystaniem punktów Camarilla

Jeśli kupujący lub sprzedający są na tyle silni, że cena bez problemu przebija wszystkie poziomy, oznacza to silny trend na rynku Forex.

Przykład. Parametry wejściowe: para walutowa – cross EUR/NZD. Crossy charakteryzują się większą zmiennością, dlatego łatwiej na nich identyfikować trendy. W ustawieniach wskaźnika Camarilla zastosowano interwał dzienny i cztery zakresy, czyli obliczenia Pivot oparte na ostatnich czterech świecach dziennych, a wykres ustawiono na interwał H1.

Można otworzyć transakcję już na świecy, która przebija poziom S4, albo poczekać na jej zamknięcie i wejść w pozycję na kolejnej świecy. Transakcja otwarta na świecy nr 1 przyniosłaby zysk, choć niewielki – około 15–18 punktów (dla notowań czterocyfrowych).

Następnie możliwy jest trading zgodnie z odwróceniem trendu – z poziomu S4 do R4. Jako cele pośrednie można wyznaczyć S2 i R2, zamykając część pozycji. Drugie wybicie w punkcie 2 było słabe – transakcja mogłaby się w najlepszym przypadku zamknąć na zero.

Krótka pozycja otwarta po przebiciu S4 w punkcie 3 byłaby bardzo trafiona – uchwycono silny trend spadkowy. Jednak niewiele brakowało, by aktywował się Stop Loss, który standardowo ustawia się za kolejnym poziomem w przeciwnym kierunku (za S3).

Strategia handlu w zakresie według punktów Camarilla

Dalekie poziomy odniesienia tworzą silne strefy oporu i wsparcia. Przebicie poziomów R1 i S1 świadczy o zakończeniu konsolidacji oraz o sile trendu, który rozwija się w zakresie między poziomami R3 i S3.

Przykład. Parametry wejściowe: para walutowa – EUR/USD. W ustawieniach wskaźnika wybrano interwał dzienny (D1), a wykres ustawiono na M30, aby w trakcie jednej sesji widoczna była wystarczająca liczba świec.

Pierwszy fragment. Cena niemal od razu zaczyna rosnąć. Po przebiciu poziomu R1 otwieramy pozycję na zakup aktywa z Take Profit na R3. Następnie oczekujemy jednego z dwóch scenariuszy: kontynuacji ruchu w kierunku R4 albo odwrócenia. W tym przypadku nastąpiło odwrócenie – otwieramy krótką pozycję z Take Profit na S3. Obie transakcje zamknęły się z zyskiem.

Na poziomie S3 możliwe są dwa warianty: odwrócenie w górę – otwieramy długą pozycję w zakresie; przebicie w dół – w tym przypadku cena kontynuuje spadek. Poziom S4 zatrzymuje spadek i następuje odwrócenie – w punkcie 1 otwieramy długą pozycję, zakładając, że trend spadkowy się wyczerpał. Transakcja okazuje się jednak stratna – cena ponownie schodzi w dół od poziomu S3.

Przebicie S4 sygnalizuje silny trend. W punkcie 2 otwieramy krótką pozycję, którą zamykamy w punkcie 3, gdy tylko pojawia się pierwsza świeca sugerująca możliwe odwrócenie w górę.

Drugi fragment. Strategia jest analogiczna: długa pozycja od R1 do R3, krótka od R3 do S3.

Przykład ten pokazuje, jak ważna jest elastyczność. Trader powinien umieć łączyć różne podejścia – jeśli widać, że ruch zakresowy przeradza się w trend, należy przejść do strategii trendowej.

Handel intraday z wykorzystaniem rozszerzonych poziomów Camarilla

Nie trzeba ograniczać się do standardowych poziomów R4/S4 – siatkę poziomów można rozszerzyć, na przykład do R6/S6. W standardowym wskaźniku takich poziomów nie ma, dlatego należy poszukać wersji wskaźnika z rozszerzonymi poziomami lub wyznaczyć je ręcznie za pomocą kalkulatora. Przeznaczony on jest wyłącznie do obliczania punktów zwrotnych Camarilla.

Warianty strategii handlowych:

• Cena przekracza poziom R4 – długa pozycja z celem na R6 otwiera się powyżej poziomu. Cena spada poniżej poziomu S4 – otwieramy krótką pozycję z celem na S6.
• Odwrócenie w dowolnej strefie powyżej R4 – otwieramy krótką pozycję, poniżej S4 – otwieramy długą pozycję.

Dla każdego aktywa należy dobrać odpowiednie poziomy w zależności od zmienności. Przy niskiej zmienności odwrócenia częściej występują na poziomach R3–R4 / S3–S4, dla instrumentów o wyższej zmienności – na poziomach R6/S6 i wyżej.

Łączenie poziomów Pivot Camarilla z innymi wskaźnikami

Camarilla Pivot Points są skuteczne w identyfikowaniu odwróceń i potwierdzaniu trendów w połączeniu z wskaźnikami trendowymi i oscylatorami:

• Średnie kroczące: przecięcie ceny z MA (z dołu do góry – wzrost, z góry w dół – spadek) wraz z wybiciem R4/S4 potwierdza trend.
• Wskaźniki wolumenu: wzrost wolumenu przy R3/S3 wskazuje na prawdopodobny ruch w kierunku R4/S4.
• Oscylatory (RSI, MACD, Stochastic): wykupienie z odbiciem od R3 to sygnał sprzedaży, a wyprzedanie z odbiciem od S3 – sygnał zakupu.
• Wskaźniki kanałowe: wybicie R3/S3 potwierdza rozszerzenie zakresu.
• Wskaźniki zmienności (ATR): wysoka zmienność zwiększa prawdopodobieństwo wybicia poziomów.

Ustawienia kombinacji dobiera się w zależności od aktywa i jego zmienności, z obowiązkowym przetestowaniem na rachunku demo. Poziomy te nadają się do strategii siatkowych oraz automatycznego handlu z wykorzystaniem zleceń oczekujących.

Zalety i wady Camarilla Pivot Points

Punkty zwrotu Camarilla Pivot Points mają unikalne cechy, które czynią je cennym narzędziem dla traderów, lecz – jak każdy wskaźnik – posiadają swoje ograniczenia, przedstawione w poniższej tabeli.

Podsumowanie

Wskaźnik Camarilla Pivot Points to skuteczne narzędzie do handlu intraday, pomagające traderom identyfikować kluczowe poziomy wsparcia i oporu. Umożliwia prognozowanie odwróceń, określanie pozycji neutralnej lub trendu, a także precyzyjne ustawianie stop-lossów i Take Profitów.

Aby zwiększyć precyzję sygnałów, łącz Camarilla z oscylatorami (RSI, MACD) lub średnimi kroczącymi, uwzględniając zmienność aktywa. Testuj strategie na rachunku demo, aby dostosować je do konkretnego rynku.

Mimo prostoty obliczeń wskaźnik wymaga zrozumienia kontekstu rynkowego i nie uwzględnia czynników fundamentalnych. Opanuj Camarilla, aby zwiększyć precyzję wejść i zminimalizować ryzyko, lecz zawsze potwierdzaj sygnały innymi narzędziami analizy technicznej.