Handel arbitrażowy – co to jest i jak działa

2025.08.08 2025.08.08 Handel arbitrażowy – co to jest i jak działa

Artem Shashkovhttps://www.liteforex.pl/blog/authors/artem-shashkov/

Chcesz zarabiać na różnicach cen bez zgadywania trendów? Handel arbitrażowy to strategia, w której zyski powstają dzięki rozbieżnościom cen tego samego aktywa na różnych giełdach. Szczególnie obiecujący jest rynek kryptowalut ze względu na swoją zmienność i niską płynność.

Z tego artykułu dowiesz się, jak działa arbitraż, jakie są jego rodzaje — od arbitrażu czystego po trójkątny — oraz jak minimalizować związane z nim ryzyko. Zanurz się w świat arbitrażu i odkryj nowe możliwości tradingu już dziś!

Kwestie kluczowe

• Arbitraż to strategia, w której trader zarabia na różnicy w cenie tego samego aktywa na różnych rynkach i platformach handlowych.
• Istota tego podejścia polega na tym, aby kupić taniej na jednym rynku i jednocześnie sprzedać drożej na innym, czerpiąc zysk z różnicy cen.
• Popularne rodzaje arbitrażu to: czysty (bezpośredni), trójkątny, detaliczny, konwertowalny oraz arbitraż fuzji.
• Jest szczególnie skuteczny na rynku kryptowalut ze względu na jego zmienność i niewystarczające regulacje, jednak wymaga szybkiego wykonywania transakcji oraz posiadania depozytów na kilku giełdach.
• Główne ryzyko to: prowizje, awarie techniczne oraz opóźnienia przy transferach środków między giełdami.
• Aby arbitraż był skuteczny, zaleca się korzystanie ze specjalistycznych zautomatyzowanych programów i skanerów, które umożliwiają szybkie wykrywanie okazji inwestycyjnych.
• Zaletą tej strategii jest możliwość osiągania zysków bez konieczności przewidywania kierunku rynku.

Czym jest arbitraż?

Arbitraż czerpie zyski z różnicy cen tego samego aktywa. Trader zawiera umowę sprzedaży tam, gdzie aktyw jest droższy i jednocześnie zawiera umowę kupna tego samego aktywa, gdzie jest on tańszy.

Analogiem arbitrażu w zwykłym życiu są handlujący detaliczni towarów fizycznych. Na przykład sprzedawcy używanych samochodów, którzy kupują je taniej w jednym kraju, a sprzedają drożej w innym.

W handlu arbitraż obejmuje kupowanie i sprzedawanie aktywów, takich jak akcje, waluty, instrumenty pochodne i kryptowaluty. Jeśli akcje spółki są notowane na giełdzie nowojorskiej po cenie 5 USD, a na giełdzie londyńskiej po cenie 4,7 USD, jest to świetna okazja do arbitrażu. Pod warunkiem, że zysk zwróci wszystkie koszty.

Arbitraż z reguły wymaga szybkości zawierania transakcji. Zaletą może być wydajny komputer, szybki Internet i wykorzystanie automatycznych programów do dokonywania transakcji. Zysk z ręcznego arbitrażu jest możliwy na nowych rynkach, takich jak kryptowaluty, i prawie nieosiągalny na rozwiniętych i efektywnych rynkach, takich jak giełda.

Co to jest handel arbitrażowy kryptowalutami?

Arbitraż kryptowalutowy polega na otwieraniu przeciwstawnych transakcji tą samą kryptowalutą, ale na różnych giełdach. Dlatego przy arbitrażowym handlu kryptowalutami konieczne jest posiadanie depozytu na co najmniej dwóch giełdach kryptowalut.

Rynek kryptowalut słynie z dużej zmienności, więc skala rozbieżności może być wielokrotnie większa niż na giełdach akcji czy walutach. Ponadto rynek ten nie jest wystarczająco uregulowany prawnie, więc ludzie nie spieszą się z przenoszeniem tam swoich inwestycji. W rezultacie płynność jest czasami niska, co pozwala na utrzymywanie się rozbieżności cenowych dłużej niż na rynkach rozwiniętych. Zmienność i płynność rynku kryptograficznego nadal umożliwia zarabianie na arbitrażu nawet traderom, którzy dokonują transakcji ręcznie.

Ogólną ideą arbitrażu kryptowalutowego jest szukanie sytuacji, w których ta sama kryptowaluta różni się ceną na dwóch różnych giełdach. Ponieważ arbitrażyści sprzedają aktywa po wyższej cenie, zwiększają podaż, co oznacza, że obniżają cenę. Druga transakcja to zakup aktywów po niższej cenie, co oznacza wzrost popytu i presję wzrostową. Zatem im więcej umów arbitrażowych zostanie zawartych, tym bardziej zmniejszy się rozbieżność między cenami. Dlatego konieczne jest, aby trader korzystający z arbitrażu kryptowalutowego identyfikował takie sytuacje i zawierał odpowiednie transakcje tak szybko, jak to możliwe.

Ryzyka związane z handlem kryptowalutami

Główne kategorie ryzyka w arbitrażowym obrocie kryptowalutami to bezpieczeństwo i czas.

Jako uczestnicy obrotu giełdowego arbitrzy kryptowalut są narażeni na oszustwa związane z hakowaniem kont i samych giełd kryptowalut. Ponadto handlarz krypto-arbitrażem ryzykuje utratę środków w przypadku nieuczciwości krypto-brokera, który może zamknąć firmę, defraudując pieniądze klientów. Ponieważ rynek kryptowalut praktycznie nie jest regulowany przez prawo, zaleca się zwrócenie szczególnej uwagi na bezpieczeństwo – wybieraj brokerów o wysokiej reputacji i chroń swoje konto dodatkową weryfikacją.

Ryzyka czasowe są związane z wykonywaniem transakcji arbitrażowych. Przewagę w handlu kryptowalutami można uzyskać na dwa sposoby:

• środkami mechanicznymi: poprzez zakup potężnego sprzętu handlowego i szybkiej komunikacji;
• poprzez automatyzację procesów: poprzez wykorzystanie automatycznych skanerów do wyszukiwania okazji arbitrażowych, specjalistycznych programów do otwierania transakcji.

Im więcej czasu minęło od momentu pojawienia się możliwości arbitrażu, tym więcej arbitrażowych handlowców będzie miało czas na sprzedaż aktywa po wysokiej cenie i zakup po niskiej. Z tego powodu różnica w cenie zmniejszy się, a co za tym idzie również potencjalny zysk. W pewnym momencie umowa arbitrażowa może stać się nieodpowiednia, ponieważ potencjalny zysk nie pokryje kosztów.

Koszty obejmują różne prowizje, które trader płaci podczas handlu arbitrażowego: za otwarcie transakcji, za transfer środków między giełdami, za wypłatę środków z konta handlowego.

Przykład transakcji arbitrażowej

Rozważmy przykład handlu arbitrażowego kryptowalutami:

• Depozyt na giełdzie nr 1: 15 000 euro + 1 BTC.
• Depozyt na giełdzie nr 2: 15 000 euro + 1 BTC.
• Cena 1 BTC na giełdzie nr 1 = 15 000 euro.
• Cena 1 BTC na giełdzie nr 2 = 15 100 euro.

Po zakupie 1 BTC na giełdzie nr 1 i sprzedaży 1 BTC na giełdzie nr 2 depozyt tradera wyniesie:

• Na giełdzie numer 1: 2 BTC.
• Na giełdzie nr 2: 30 100 euro.

Zysk wyniósł 100 euro, ale teraz tylko BTC jest na giełdzie nr 1, a tylko euro na giełdzie nr 2. Dlatego trader nie będzie mógł ani sprzedać BTC na giełdzie nr 2, ani kupić go na giełdzie nr 1, jeśli to konieczne. Dlatego przy kalkulacji zysków należy wziąć pod uwagę koszty przeniesienia 1 BTC na giełdę nr 2, np. za pomocą zdecentralizowanych giełd kryptowalut, oraz 15 000 euro na giełdę nr 1, aby przywrócić możliwość zarówno kupna, jak i sprzedaży BTC na obie wymiany.

Rodzaje arbitrażu

W zależności od rynków, na których odbywa się arbitraż, istnieje kilka rodzajów arbitrażu:

• czysty arbitraż dotyczy rynków inwestycyjnych i finansowych;
• arbitraż trójkątny jest typowy dla rynku walutowego i jego głównych instrumentów – par walutowych;
• arbitraż opóźnień (Latency arbitrage) – polega na czerpaniu zysków z chwilowych różnic w notowaniach tego samego aktywa na różnych platformach, wynikających z opóźnień w przesyle danych.

Czysty arbitraż

Czysty lub przestrzenny arbitraż to arbitraż międzyrynkowy tego samego produktu, jeśli jego cena nie jest taka sama na różnych rynkach. Na przykład akcje dużych firm, takich jak Sony, są przedmiotem obrotu na kilku giełdach. Szansa na czysty arbitraż dla Sony pojawiłaby się, gdyby np. jej cena na giełdzie w Tokio (TYO) była niższa niż na giełdzie nowojorskiej (NYSE). Czysty arbitraż to w tym przypadku zakup papieru wartościowego na TYO z jednoczesną sprzedażą tego samego papieru wartościowego na NYSE.

Czysty arbitraż jest również możliwy w przypadku walut i kryptowalut. Niektóre sesje handlowe na rynku Forex „nakładają się” na siebie. Na przykład amerykańska otwiera się przed zamknięciem europejskiej. W rezultacie euro może być przedmiotem obrotu w Europie i Ameryce po różnych cenach.

W przypadku arbitrażu w handlu kryptowalutami różnica w cenie jest również możliwa między giełdami o dużej i niskiej płynności. Na przykład kupno/sprzedaż BTC na wysoce płynnym Binance to 16739,07/16739,56, a na mniej płynnym Bitfinex to 16740/16742. W związku z tym możliwe jest kupowanie BTC na Binance po cenie 16739,56 podczas sprzedaży na Bitfinex po cenie 16740 przy użyciu mniej dokładnego kwotowania.

Ale dzięki rozwojowi automatyzacji różnice w cenach międzyrynkowych są z dnia na dzień coraz szybciej eliminowane, więc czysty arbitraż, zwłaszcza przy wykonywaniu ręcznym, staje się rzadkością.

Arbitraż trójkątny

Arbitraż trójkątny jest praktykowany na sparowanych instrumentach, gdy cena jednego jest wyrażona w kategoriach ceny drugiego. Na przykład pary walutowe EURUSD, GBPUSD lub kryptowaluty BTCUSD, ETHUSD.

Celem tego rodzaju arbitrażu jest znalezienie różnicy w cenie między trzema sparowanymi instrumentami. Na przykład kurs BTCUSD = 16716, ETHUSD = 1216. Na podstawie tych danych kurs BTCETH powinien wynosić 16716 / 1216 = 13,75.

Załóżmy, że rzeczywista cena BTCETH = 13,8, czyli więcej niż wyliczona cena 13,75. Aby osiągnąć zysk poprzez arbitraż trójkątny, musisz dokonać 3 transakcji:

• zakup BTCUSD po cenie 16716 USD. Na przykład kupujemy 10 lotów za kwotę 167160 USD;
• sprzedaż BTCETH po 13,8 ETH, także 10 lotów, za kwotę 138 ETH.

W wyniku tych transakcji mamy 138 ETH w naszych aktywach i 167 160 USD w pasywach. Dlatego w trzecim handlu musimy pozbyć się ETH i zamknąć dług w USD. Stąd:

• sprzedaż ETHUSD po 1216 USD, 138 ETH sprzedajemy za 138 x 1216 = 167808 USD.

Nasz dług wynosił 167160, a zysk z trzeciej transakcji 167808 USD. Tak więc zysk z arbitrażu trójkątnego wyniósł 167808 - 167160 = 648 USD.

Gdyby w tym przykładzie rzeczywista cena BTC/ETH byłaby niższa od wyliczonej, czyli 13,7 przy szacowanej 13,75, to kierunek transakcji w arbitrażu trójkątnym byłby następujący:

• sprzedaż BTCUSD po 16716 USD;
• zakup BTCETH po 13,7 ETH;
• zakup ETHUSD po 1216 USD.

Arbitraż opóźnień (Latency arbitrage)

Arbitraż opóźnień, zwany także arbitrażem wysokiej częstotliwości, opiera się na wykorzystywaniu niewielkich opóźnień w aktualizacji cen na różnych platformach handlowych. Traderzy stosują ultraszybkie algorytmy i specjalistyczne oprogramowanie, które pozwalają wykrywać niezgodności cenowe w ułamku sekundy – zanim staną się one widoczne dla szerszego rynku. Transakcje są realizowane natychmiastowo, a zysk generowany jest dzięki minimalnym różnicom czasowym. Ten rodzaj arbitrażu wymaga zaawansowanych rozwiązań technologicznych, ultraszybkiego połączenia oraz znacznych inwestycji w infrastrukturę.

Plusy i minusy arbitrażu

Głównym kryterium udanego handlu arbitrażowego jest duża prędkość. Im szybciej trader znajdzie instrumenty z możliwością arbitrażu i zamknie transakcję, tym większy potencjał zysku. Z tego powodu arbitraż nie jest odpowiedni dla entuzjastów tradingu ręcznego, ponieważ nieuchronnie przegrają oni pod względem szybkości z programami.

Zalety

Jednoznaczność

W porównaniu ze standardowym handlem, w którym niektórzy ludzie widzą „głowę” i „ramiona” na wykresie cen, podczas gdy inni widzą poziome poziomy, w arbitrażu obiekt wyszukiwania jest jednoznaczny - jest to rozbieżność cen.

Mniej niepewności

W klasycznym handlu każda pojedyncza transakcja zawiera prawdopodobieństwo zarówno pozytywnego, jak i negatywnego wyniku. A samego wyniku nie da się z góry obliczyć. W arbitrażu powodzenie transakcji zależy tylko od szybkości jej zawarcia.

Wady

Koszt

Aby uzyskać zyskowny arbitraż, będziesz musiał albo wydać pieniądze na dobre oprogramowanie, które automatyzuje handel, albo poświęcić czas i wysiłek na szukanie okazji i handel ręcznie. Ponownie, porównując z klasycznym handlem, w arbitrażu nie można „ustawić alertu” i czekać na odpowiednią sytuację, aby zawrzeć transakcję. Ponieważ musisz działać natychmiast.

Ryzyka egzekucyjne

Jak każdy rodzaj transakcji krótkoterminowych o niewielkim potencjale zysku, ale dużych wolumenach, transakcje arbitrażowe są podatne na skutki, takie jak poślizg, rekwotowania i utrata połączenia internetowego. Nawet niewielka niekontrolowana zmiana sytuacji może mieć negatywne konsekwencje dla tradera.

Strategia handlu arbitrażowego

Rozważmy kilka strategii arbitrażowych, które nie wymagają szybkości zawierania transakcji. Są to arbitraż ryzyka, arbitraż o stałym dochodzie i arbitraż odsetek objętych gwarancją.

Można je nazwać analogami strategii intraday i średnioterminowych w klasycznym handlu, ponieważ czas utrzymywania pozycji może wynosić od kilku dni do kilku miesięcy.

Strategia "arbitrażu ryzyka"

Strategia "arbitrażu ryzyka" opiera się na arbitrażu fuzji, w którym jedna spółka planuje odkupić akcje innej spółki po z góry ustalonej cenie wyższej niż aktualna cena rynkowa. Strategia polega na zakupie udziałów w spółce docelowej w nadziei, że transakcja dojdzie do skutku. Im większa różnica między ceną wskazaną w transakcji a aktualnymi notowaniami rynkowymi, tym większy zysk arbitra. Strategia wiąże się jednak z ryzykiem anulowania transakcji, w wyniku czego inwestor arbitrażowy nie otrzyma planowanego zysku.

Na przykład w tej chwili akcje spółki, która zostanie wykupiona, są sprzedawane po 50 USD za akcję. Jeśli cena 52,5 USD jest wskazana w warunkach transakcji, takie zabezpieczenie jest interesujące dla ryzykownego arbitrażu. Załóżmy, że inwestor otwiera długą pozycję na 10 papierach wartościowych, których obecna wartość wynosi 500 USD. Przed datą zawarcia transakcji cena akcji może wahać się zarówno w górę, jak i w dół. Trader musi zawrzeć transakcję w takim wolumenie, aby miał wystarczający depozyt do utrzymania otwartej pozycji, biorąc pod uwagę te wahania. Jeśli transakcja dojdzie do skutku, trader zamknie pozycję po cenie 52,5 USD, otrzymując 525 USD za 10 akcji. Jeśli transakcja nie dojdzie do skutku, trader będzie musiał zamknąć pozycję w oparciu o sytuację rynkową.

Tym samym w strategii arbitrażu ryzyka zrozumiały jest jedynie poziom „take profit”, czyli cena określona w warunkach transakcji.

Arbitraż o stałym dochodzie

Arbitraż o stałym dochodzie opiera się na różnicy stóp procentowych między różnymi rodzajami papierów wartościowych, takich jak akcje i obligacje.

W przeciwieństwie do poprzedniej strategii, tutaj prognoza nie jest oparta na dokładnych danych, ale na założeniach tradera. Transakcje są otwierane zgodnie ze standardowym schematem arbitrażu: jednocześnie sprzedawany jest papier droższy i kupowany tańszy, na zasadzie zbieżności kwotowań.

Załóżmy, że obligacja nr 1 daje 4%, a obligacja nr 2 daje 3,5%. Również emitenci papierów wartościowych działają w ramach tej samej branży, mają podobną logistykę i mniej więcej taki sam zysk. Dlatego inwestor arbitrażowy może założyć, że rzeczywiste przyszłe zwroty z obu papierów wartościowych będą takie same. Następnie otwiera długą pozycję na obligacji nr 2 (z rentownością 3,5%) i krótką pozycję na obligacji nr 1 (z rentownością 4%). Jeśli cena obligacji jest zgodna, inwestor osiągnie zysk w wysokości 4 - 3,5 = 0,5%.

Trader otrzyma również zysk, choć mniejszy, w przypadku zbieżności wskaźników rentowności o dowolną kwotę. Przeciwnie, jeśli rozpiętość między wartościami rentowności wzrośnie, arbitraż poniesie straty.

Pokryty arbitraż odsetkowy

Strategia ta opiera się na różnicy stóp procentowych między dwoma krajami. Załóżmy, że w kraju nr 1 roczna stopa oprocentowania kredytu wynosi 5%, a w kraju nr 2 - 15%. Najprawdopodobniej roczna stopa depozytów w kraju nr 2 wyniesie około 10%.

W ten sposób trader arbitrażowy może wziąć pożyczkę w walucie krajowej na 5%, a następnie kupić walutę kraju nr 2 i zdeponować tę kwotę na 10%.

Pod koniec okresu depozytu trader wypłaca pieniądze, przelicza je z powrotem na walutę krajową i spłaca pożyczkę.

Jeśli kurs wymiany w momencie wypłaty pieniędzy z depozytu pozostanie taki sam, wówczas trader zarobi 10% - 5% = 5%. Ewentualna zmiana kursu walutowego wiąże się z ryzykiem walutowym. Na przykład, jeśli waluta kraju nr 2 spadnie w ciągu roku o te same 5% w stosunku do waluty kraju nr 1, wówczas trader nic nie zarobi.

Ryzyko walutowe zabezpieczane jest kontraktem forward na kwotę potencjalnego zysku. W naszym przykładzie - umowa roczna w wysokości 5% depozytu. Zysk netto tradera to dochód z arbitrażu pomniejszony o koszt kontraktu forward.

Jakie są możliwości strategii arbitrażowych na giełdzie?

Na obecnym etapie rozwoju giełdy stosuje się 5 rodzajów arbitrażu:

1. Międzygiełdowy (czysty). Śledzona jest różnica w cenie tego samego składnika aktywów na różnych giełdach. Funkcje, o których mówiliśmy wcześniej. Aby obliczyć rentowność, należy wziąć pod uwagę, że aktywa na różnych giełdach mogą być przedmiotem obrotu w różnych walutach, a to pociąga za sobą koszty przewalutowania. Drugą pozycją kosztową jest transfer papierów wartościowych pomiędzy depozytami.
2. Wewnątrzbranżowy. Śledzone są rozbieżności cen między różnymi aktywami o silnej korelacji. Na przykład akcje spółek z tej samej branży. Pogląd ten opiera się na założeniu, że zapasy będą się poruszać w tym samym kierunku, zgodnie z obecnym stanem branży.
3. Arbitraż równoważny . Śledzona jest różnica w cenach między aktywami bazowymi a pochodnymi instrumentami finansowymi. Na przykład między akcją a kontraktem futures na nią. Opiera się na fakcie, że cena kontraktu futures zbliża się do ceny instrumentu bazowego tym mocniej, im bliższy jest termin wygaśnięcia i zrównuje się z nim w tym dniu.
4. Arbitraż kalendarzowy. Śledzi różnicę cen między kontraktami futures o różnych datach wygaśnięcia, ale dla tego samego składnika aktywów. Przy silnej dywergencji sprzedawany jest droższy kontrakt i kupowany tańszy kontrakt w oparciu o konwergencję. Jeśli spread jest wąski, sytuacja jest odwrotna – droższy kontrakt jest kupowany, a tańszy sprzedawany na podstawie różnicy cen.
5. Arbitraż statystyczny. Oparty na zasadzie powrotu ceny do średniej. Pozycję krótką otwiera się na akcjach „wykupionych”, a pozycję długą na akcjach „niedowartościowanych”.

Jak zajmować się handlem arbitrażowym

Aby skutecznie zaangażować się w handel arbitrażowy, musisz postępować zgodnie z następującymi zaleceniami:

1. Zdecyduj o rodzaju transakcji: ręcznie lub automatycznie.
2. Wybierz rynek biorąc pod uwagę rodzaj transakcji i wysokość prowizji. W przypadku handlu automatycznego weź pod uwagę koszty sprzętu i/lub oprogramowania.
3. Porównaj potencjalny zysk w transakcji z kosztem jej zamknięcia.
4. Określ ryzyko związane z transakcją. Jeśli to możliwe, zmniejsz je.
5. Wykonaj serię transakcji na rachunku demo, aby porównać rzeczywiste zyski z planowanymi.
6. W przypadku pozytywnego wyniku rozpocznij zawieranie transakcji na koncie rzeczywistym z minimalnym wolumenem, aby ocenić wpływ spreadu i psychologii na wynik.
7. Jeśli wynik jest zadowalający, przełącz się na standardowe wolumeny na koncie rzeczywistym.

Wnioski o handlu arbitrażowym

Głównym dylematem w handlu arbitrażowym jest wybór pomiędzy inwestycją w sprzęt a inwestycją we własne umiejętności. Handel automatyczny wymaga albo większego depozytu, albo większej liczby transakcji, aby osiągnąć stopę zwrotu. Wraz z rozwojem rodzajów arbitrażu ręcznego, nie wymagającego szybkości, depozyt może być współmierny do standardowego handlu.

Arbitraż, jak każdy rodzaj handlu, wiąże się z ryzykiem, które należy wziąć pod uwagę.

Najbardziej obiecującym rynkiem dla obu rodzajów arbitrażu jest kryptowaluta. Nie jest on jeszcze wystarczająco rozwinięty, co oznacza, że konkurencja zarówno w arbitrażu automatycznym, jak i ręcznym jest tu mniejsza niż na tak rozwiniętych rynkach jak akcje czy waluty.